Landstede Groep
   
Jaargang 4 | Editie 4 | Archief 2015 - 2019

Waarom de dinsdag bij Ichthus College Kampen zo bijzonder is

Wordt het een masterclass anatomie, een experiment in het sciencelokaal of twee uurtjes zelfstandig werken in de Mediatheek? De 370 vwo’ers van Ichthus College Kampen mogen elke dinsdag deels vrij invullen.

De Mediatheek is normaal gesproken een oase van rust. Vandaag is dat anders: in de ruimte voor zelfstudie of groepsopdrachten, is een aantal leerlingen druk aan het praten en in de weer met hun smartphones.

Jeron Kamp wil net weggaan: hij heeft drie lesuren huiswerk gemaakt en geleerd voor zijn toets Nederlands. Dat hij zelf kan kiezen wat hij doet op dinsdag vindt hij ‘best wel fijn’: ‘Ik kan vragen stellen, alvast leren en huiswerk maken. Handig, want ik heb na school ook nog best veel te doen.’ 


Samenvattingen

Sophie van Someren - die in de Mediatheek lessen voorbereidt door samenvattingen te maken - vindt de vrijheid die ze krijgt bijzonder: ‘In plaats van vakken die je minder motiveren, kun je tijd besteden aan dat wat je interesseert of waar je moeite mee hebt en extra uitleg over wilt. Een tentamen kun je in een groepje, met medeleerlingen en een docent, voorbereiden.’

Jura Rigterink doet met twee medeleerlingen onderzoek in het volle sciencelokaal. Scheikundedocent Steven Boot. ‘Soms komt er bij experimenten meer kijken dan wat je in een normaal lesuur kunt doen, de dinsdag is dan een mooie uitwijkmogelijkheid.’ Voor Jura is dat het geval: ‘Voor dit lesuur hadden we een uur voorbereidingstijd gepland, zodat we zeker weten dat alles goed is als we de experimenten uitvoeren.’ 

Kaasschaafmethode

Dat het Ichthus College voor haar vwo’ers in de Academische route koos voor een vrij invulbare dag, is eigenlijk een logische. Teamleider en geschiedenisdocent Reinier Meijering: ‘Elke leerling heeft zijn eigen leerbehoefte. In plaats van drie uur per week wiskunde of Engels is twee uur misschien wel genoeg. Dat derde uur zou de leerling dan kunnen besteden aan een vak waar hij meer moeite mee heeft. Maar hoe pas je dat in? Toen kwam het idee om leerlingen één dag zelf te laten invullen.’

Er kwam een regiegroep van drie docenten, onder wie Steven Boot. Ter inspiratie werden voorbeelden van flexibel onderwijs elders in het land bezocht. Maar er was een probleem: ‘De leerling centraal zetten en het mogelijk maken om waar nodig meer of juist minder aandacht aan een vak te besteden, paste niet in het huidige rooster. De lestijdentabel moest dus over de kop.’

Daarbij werd gekozen voor de kaasschaafmethode: ‘Alle vakken - uitgezonderd de éénuursvakken Godsdienst en Maatschappijleer - leverden een lesuur in. Dat schaven was met de verschillen tussen de profielen en tussen atheneum en gymnasium nog een hele uitdaging.’  

Schouders eronder

De keuzedag is binnen het team uitvoerig besproken. Steven: ‘Natuurlijk was er ook weerstand, ook bij leerlingen en ouders: want kunnen leerlingen wel zelfstandig kiezen? En wie een willekeurige docent vraagt om contacturen in te leveren, krijgt niet direct een positieve reactie. Want die lessen zijn echt nodig. Maar leg je uit dat je als docent niets kwijtraakt, maar dat misschien zelfs meer leerlingen jouw vak willen volgen, dan is iedereen enthousiast.’

Het team zette de schouders eronder en ging ervoor. Er kwam ook een klankbordgroep met leerlingen en ouders. Om het praktisch haalbaar te maken, werd de dinsdag als keuzedag gekozen: dan zijn alle docenten er. 

Mentor controleert

De dinsdag begint voor alle leerlingen om 8.15 uur in hun mentorklas. De mentor of docent controleert in het zelf ontwikkelde systeem of iedereen zijn keuzes voor een vak heeft gemaakt en wat hij of zij wil - bijvoorbeeld zelfstudie, extra begeleiding krijgen of een masterclass volgen. De leerlingen zijn zelf verantwoordelijk en kiezen kan tot dinsdag 9.00 uur, maar vol is vol.

Reinier: ‘Of hun keuzes altijd de juiste zijn? Tijdens de lessen weten leerlingen vaak zelf wel waar ze nog aan moeten werken. Zo niet, dan bespreek je dat. Je stimuleert ze om vakken te kiezen die ze leuk vinden of om hulp te vragen bij wat lastig is: daar gaan we dan dinsdag mee aan de slag.’ 

Onderzoek arm-rijk in Amerika

De onderbouw heeft op de dinsdag (de bovenbouw op andere dagen) ook een blokuur waarin de leerlingen onderzoeksprojecten doen, jaarlijks zo’n vier à vijf. Zo deed v3 rond kerst een project van Duits en geschiedenis waarbij leerlingen op de kerstmarkt van Münster bezoekers interviewden.

Vandaag wordt ook een project afgesloten: bij Engels geven drie leerlingen aan zo’n tien medeleerlingen een afsluitende presentatie. Zij hebben de tegenstelling arm-rijk in Amerika uitvoerig onderzocht. Met oog voor detail, constateert docent Erik Middel: hun kleding is - met de Stars and Stripes van de Amerikaanse vlag - zelfs afgestemd op het onderwerp van de presentatie. 

Bomvol lokaal bij wiskunde

Voor sommige vakken is minder belangstelling, voor andere meer. Dat laatste geldt zeker voor wiskunde. Docent Mark van Loon heeft altijd een bomvol lokaal met eigen leerlingen en die van collega’s: ‘Het is een moeilijk vak, leerlingen hebben gewoon heel veel begeleiding nodig.’

Vooraf bepaalt hij per klas waar ze mee bezig gaan. Hij zet de opdrachten die leerlingen kunnen doen op het bord. Eventuele vragen kan hij meteen beantwoorden en wie wil kan verdiepende opdrachten doen. Dat gebeurt weinig volgens Mark: ‘Al is er nu wel net een leerling die via Wikiwijs een opdracht met onmogelijke figuren doet.’

Wat vindt hij zelf van ‘de dinsdag’? ‘Heerlijk! Het is wel intensiever dan een gewone les, je schakelt soms tussen drie of zelfs vijf klassen, maar de leerlingen zijn vrijwel allemaal supergemotiveerd.’ Ook Ilse Jelidi-van der Zande, docent Grieks en Latijn, ervaart de dinsdag als een prettige dag waar ze net dat stukje extra persoonlijke begeleiding kan geven, zodat er bij de volgende toets niet weer een onvoldoende wordt gehaald. ‘Leerlingen vinden het ook fijn om hier hun huiswerk te maken: ze kunnen dan meteen hulp vragen.’  

Reinier Meijering

Dier ontleden tijdens masterclass

Ook populair zijn de masterclasses. Per periode van acht à negen weken - er zijn er drie - kan een leerling een masterclass kiezen. Bijvoorbeeld reanimatie (EHBO) en klimmen - wat valt onder lichamelijke opvoeding - filosofie, statistiek, robotica, informatica, Cambridge Engels, Delf (Diplôme d'Etudes en Langue Française) Frans en Goethe Deutsch. Leerlingen kunnen ook ideeën aandragen. Ze ronden de masterclass af met een proef of presentatie en ontvangen een certificaat.

Leerling Sophie vindt deze masterclasses het leukst: ‘Bij anatomie heb ik onder andere een kwartel, een slang en een varken ontleed. Ik wil iets met geneeskunde doen en vond dit erg interessant.’ Teamleider Reinier snapt dit wel: ‘Met de masterclasses gaan ze onderzoeken en ontdekken en dat bereidt hen goed voor op de academische wereld.’

Hij vervolgt: ‘Cambridge Engels bijvoorbeeld valt ook gigantisch in de smaak: dit konden leerlingen vanaf klas 4 volgen, maar op verzoek van leerlingen en ouders zijn we dit schooljaar al in klas 2 en 3 bij Engels gestart met een plustraject dat voorbereidt op de masterclass in de bovenbouw. Ook draaien er twee havoleerlingen mee: dat willen we in de toekomst ook meer mogelijk maken.’ 

De evaluatie

Eind vorig schooljaar is de keuzedag geëvalueerd onder ouders, docenten en leerlingen. Docent Steven Boot: ‘Een aantal leerlingen heeft, als soort van masterclass, de onderzoeken gedaan. Wat bleek: de meerwaarde is te groot, niemand wilde terug naar een normale lesdag.’ 

Wiskundedocent Mark voegt toe: ‘Ik krijg leerlingen die met vragen komen, 13-jarigen die beter willen worden en ook - wat ik vooraf niet had verwacht - bewust iets extra’s willen doen. Dat vind ik heel mooi.  Zelfs als ik nu een lokaal openzet en zou zeggen “kom maar langs” dan komen ze gewoon.’ 

Steven Boot

Uitdagingen

Maar dat niemand er meer vanaf wil, betekent niet dat alles meteen soepel verliep. Steven: ‘Een werkbaar inschrijvingssysteem was nog een behoorlijke uitdaging. We hebben eerst Magister geprobeerd, maar toen bleek dat we ons onderwijsconcept steeds meer moesten loslaten omdat Magister bepaalde dingen niet kon hebben we een eigen systeem ontwikkeld.’

‘Daarnaast lieten we de leervraag eerst bij de leerling, maar dan stond er in het systeem hooguit een punt, komma of vraagteken. Dat was te veel gevraagd’, vult Reinier aan. ‘Daarom kunnen docenten sinds januari keuzemogelijkheden toevoegen. Verder kozen veel leerlingen voor de korte termijn, dus voor huiswerk maken. Terwijl wij willen dat ze meer een langetermijnvisie ontwikkelen. Dat ze, wanneer ze zwak staan voor een vak, daar een paar weken wat meer aandacht aan geven. Of wanneer ze eens een andere richting op willen, ze zich daarin verdiepen.’  

Scholing volgen

Een nieuw concept vergt ook een andere, meer coachende rol van de docenten. Steven: ‘Omdat bij ons nagenoeg elke docent mentor is van een groep leerlingen hebben we daarop ingezet. Alle mentoren volgden intern een scholing. Zo kregen ze meer handvatten voor het voeren van coachgesprekken.’

Reinier vervolgt: ‘De keuze wordt bepaald door het aanbod. Is dat te beperkt op een bepaald uur, dan demotiveert dat. We kijken daarom nu of we elk keuze-uur vakken kunnen aanbieden die bij alle profielen aansluiten. Het kan ook een optie zijn om docenten meer dan dat ene uur beschikbaar te laten zijn.’

Of om meer aan te bieden. ‘Denk aan sociale vaardigheidstrainingen in de onderbouw en sollicitatiegesprekken oefenen in de bovenbouw’, suggereert dramadocent Marloes van Putten. Een masterclass presentatie is - als leerlingen dat willen - nu al een optie. 

Een nieuwe school beginnen

Het soms wat vluchtige 45-minutenrooster wordt mogelijk een 60-minutenrooster. Wel blijft de nieuwe aanpak beperkt tot de dinsdag, daarin zijn Steven en Reinier unaniem: ‘Wil je dit een hele week doen, dan moet je een nieuwe school beginnen. Nu is het een prachtige mix tussen reguliere lessen met uitwijk- en verdiepingsmogelijkheden op dinsdag.’ 

Dit is het derde deel van een reeks over bijzondere onderwijsinitiatieven. Het eerste deel ging over Agnieten College Wezep en het tweede deel over Agora in Roermond.

Ken je ook een initiatief waarover je graag meer wilt weten? Mail de redactie! redactie@zinmag.nl




Vorige
Volgende
1 2 3 4 5 6 7 8