Landstede Groep
   
Jaargang 4 | Editie 6 | Archief 2015 - 2019
Terugblik

Tien jaar JenaXL: ‘Ik dacht: wow! We praten met elkaar!’

Met de onthulling van een totempaal vol wensen van ouders en leerlingen ging tien jaar geleden JenaXL van start. De unieke Jenaplanschool voor voortgezet onderwijs was gerealiseerd op verzoek van ouders, op initiatief van het Thomas a Kempis College, onder auspiciën van Landstede Groep en van scratch af aan ontwikkeld door het Thomas a Kempis College in samenwerking met de Katholieke Pabo Zwolle en Jenaplan Advies & Scholing. Het enthousiasme van docenten en leerlingen is er nog altijd.

Het was bijzonder, wat er in 2009 in Zwolle gebeurde op voortgezet onderwijsgebied. Jenaplanonderwijs was tot die tijd bijna geheel voorbehouden aan basisscholen. Een aantal ouders van leerlingen van de Jenapleinschool in Zwolse wijk Assendorp vond dat jammer. ‘Ze overwogen zelf een vo-Jenaplanschool te starten, totdat ze in 2008 in gesprek kwamen met mijn collega oud-directeur Pierre Pinkse’, vertelt directeur Gerdien Pastink van het Thomas a Kempis College.

DNA

‘We waren juist bezig om te bepalen wat we met de locatie TaK-Zuid zouden doen, boven het wijkcentrum in Zwolle-Zuid. Deze onderbouw-vestiging was zo’n dikke tien jaar daarvoor van start gegaan, in de toen kinderrijke wijk. Maar de wijk vergrijsde, het leerlingenaantal daalde en we overwogen óf de dependance te sluiten, óf we moesten er iets heel nieuws beginnen. Het verzoek van de Jenaplein-ouders kwam als een cadeautje.’ Jenaplanonderwijs past bij het Thomas a Kempis College, stelt Gerdien. ‘Wij stellen we ons ook steeds de vraag: hoe kunnen we het beter en mooier maken, wat kunnen we het beste doen voor de kinderen. Toen ik me verdiepte in Jenaplan voelde ik het wel: iets in ons DNA sloot aan bij het nieuwe vo-concept.’

Gerdien Pastink en Gijs van Andel

Zestien interne en externe belangstellenden solliciteerden om deel te nemen aan het projectteam dat JenaXL zou gaan ontwikkelen. ‘Het projectteam Keigaaf kreeg een jaar de tijd om in samenwerking met KPZ en JAS de school neer te zetten’, vertelt voormalig teamleider Gijs van Andel. ‘Het was een enorme uitdaging. Er waren geen voorbeelden. We bouwden opleidingen, methodes, projecten, lijnen en structuren allemaal vanaf de basis op. We bepaalden hoe de groepen, het onderwijs, de vakken en de stamgroepen eruit zagen, evenals de indeling en inrichting van het gebouw.’

‘Ik gun het iedere leerling om zo onderwijs te krijgen’ 

Jenaplanonderwijs sprak Gijs aan. ‘Vanuit de master Special Educational Needs had ik de visie meegekregen om uit te gaan van wat kinderen wél kunnen in plaats van wat ze niet kunnen. Dat heeft een raakvlak met Jenaplan: kinderen ontwikkelen zich vanuit de dingen die ze mooi vinden, waar ze warm voor lopen. Ik herken me daarin. En ik blijf het fantastisch vinden dat collega’s een geïntegreerd beeld hebben van de ontwikkeling van een leerling, in plaats van gefragmenteerd. Ik gun het iedere leerling om zo onderwijs te krijgen.’

Opening in 2009

Op donderdag 17 september 2009 werd JenaXL feestelijk geopend met een vast team van zes medewerkers en 63 leerlingen. De nieuwe school haalde zelfs het landelijke nieuws.

Mijlpalen

JenaXL groeide gestaag. Meer dan driehonderd leerlingen volgen er inmiddels onderwijs en het team bestaat uit 25 personen. ‘De mijlpalen? Dat was natuurlijk het daadwerkelijke begin, de opening’, zegt Gijs. ‘De tweede mijlpaal was dat we er het tweede jaar ook nog waren. We hadden het eerste jaar overleefd! Een andere, meer onbewuste mijlpaal was dat we tijdens onderwijsmarkten en open dagen niet veel meer hoefden uit te leggen: JenaXL was een begrip geworden. En een heel belangrijke mijlpaal was de eerste diploma-uitreiking na drie jaar. We hadden het harde bewijs: het wèrkte!’ En het werkte goed.

‘Het slagingspercentage is altijd hoog geweest’, zegt Gerdien. ‘Een mijlpaal was ook de start van de bovenbouw, want dat is spannend geweest. Hoe zorg je voor behoud van de methode Jenaplan terwijl er toch aan de eindtermen gewerkt moest worden? Dat is op een heel goede manier gelukt.’ Gijs knikt. ‘JenaXL staat als een huis.’ Had JenaXL kunnen bestaan zonder Thomas a Kempis College en Landstede Groep? ‘Waarschijnlijk niet’, zegt Gerdien. ‘Het blijft puzzelen met geld. Om het makkelijker betaalbaar te kunnen maken zou je eigenlijk net wat meer leerlingen moeten hebben, rond de 500. Maar het is de vraag of je dan de kleinschalige, persoonsgerichte Jenaplanvisie kunt blijven garanderen. Bovendien denk ik dat het leerlingenaantal stabiliseert momenteel. Het blijft een niche school.’

Docent, stamgroepleider en zorgcoördinator Paula Veldman werkt vanaf het allereerste begin bij JenaXL. Ze kwam er rechtstreeks vanaf de KPZ. ‘Tijdens mijn opleiding heb ik stage gelopen op de Jenapleinschool en ik was er niet meer weg te slaan. Het zit ‘m in de manier waarop je kinderen benadert, hoe je met ze omgaat. Het zijn allemaal individuen met verschillende behoeftes, goede kwaliteiten en misschien ook wat minder goede kanten waarbij ze geholpen moeten worden.’

‘Ik was er niet meer weg te slaan’

Paula voelt zich meer pedagoog dan docent. ‘Het stamgroepleiderschap vind ik het allermooiste gedeelte van mijn werk. Met de leerlingen in gesprek zijn, ze verder helpen, ze op zoek laten gaan naar hoe ze zich kunnen verbeteren.’ De begeleiding is intensief. ‘Driemaal per jaar is er een voortgangsgesprek. De leerlingen vertellen zelf aan de ouders en de stamgroepleider hoe ze denken dat het gaat, en of er doelen bijgesteld moeten worden. Dat is een compleet andere benadering dan in het reguliere onderwijs.’

Dat leerlingen er anders instaan, bleek op een late vrijdagmiddag. ‘Iedereen was al naar huis, maar ik had nog een gesprek met een ouder. Ineens hoor ik stemmen op de gang. Bleken het twee leerlingen te zijn die een nieuwsgierige dame een rondleiding en uitleg gaven. Waar andere kinderen allang naar huis waren gegaan, namen zij daar gewoon de tijd voor.’ JenaXL wèrkt volgens Paula. ‘Je ziet de leerlingen opbloeien. Laatst kreeg ik een appje van een leerling uit 5 vwo: “Bedankt voor alles wat je dit jaar voor me hebt gedaan, zonder jou had ik het niet gered. Ik heb het fijn gevonden en ga je missen volgend jaar.” Kijk. Daar doe ik het voor.’

Martijn de Haan en Paula Veldman

Stamgroepleider en docent techniek en robotica Martijn de Haan maakte deel uit van projectgroep Keigaaf. ‘Ik heb altijd gezocht naar nieuwe manieren waarop ik les kon geven: meer projectmatig, meer vanuit de leerlingen. Jenaplan sluit daar naadloos op aan. Het was fantastisch om deze school helemaal te mogen ontwikkelen.’ Martijn herinnert zich de memorabele vraag bij de start: ‘Wat doen we met de schoolbel?’ ‘We besloten om die gewoon te schrappen. Je hoeft geen bel af te laten gaan om het einde van de les aan te kondigen. Dat regel je gewoon met elkaar. Heel symbolisch, echt Jenaplan. Wat ik ook echt Jenaplan vind, is de kring. Ik dacht meteen: wow! We praten met elkaar!’

JenaXL mag dan klein zijn, in First Lego League zijn de resultaten groot. Al vanaf het begin. ‘De kracht zit hem in de samenwerking. Ouderejaars helpen de jongerejaars. Ze doen het allemaal zelf. Als er een wedstrijd is geweest, gaat de robot niet in de kast, nee, ze gaan meteen evalueren en een nog betere aanpak bedenken. Het gaat om samenwerken, verantwoordelijkheid nemen, zelfstandig werken, samen actief zijn. Ik zit er bij, kijk ernaar en geniet met volle teugen.’

Ook het werken met thema’s van First Lego League passen precies bij de opzet van JenaXL. ‘Bij het thema afval hebben de leerlingen een expert van de andere kant van het land gehaald om een presentatie te geven. Ze hebben 800 batterijen doorgelicht op reststroom. En dat bedenken ze allemaal zelf.´

‘Samen maken we de school’

TAK-Zuid begon ermee en JenaXL ging ermee verder. ‘Van de elf keer dat we hebben meegedaan zijn we acht keer doorgegaan naar de Benelux-finale. In de regio Zwolle zijn we steeds tweede en eerste geworden.’ Martijn is gewoon een Jenaplanner bij uitstek. ‘De manier waarop vakoverstijgend en projectmatig wordt gewerkt, de manier waarop leerlingen organiseren, regelen en leren binnen de kaders die wij stellen is geweldig. Samen maken we de school. JenaXL is een succes, ik zou dat wel van de daken willen schreeuwen!’

Anouk Schilders (23) was één van de eerste 63 leerlingen van JenaXL. ‘Ik zat op TAK-Zuid en mocht bij de overgang naar de tweede klas kiezen: òf naar TAK-centrum, òf naar JenaXL. Het was wennen in het begin: je moest heel veel zelf regelen en plannen. Ik ben heel blij dat ik dat geleerd heb, ik heb er nog steeds heel veel aan. Je moest veel zelfstandig doen, daardoor nam je alles heel serieus. Je wist vanaf het moment dat je ergens aan begon dat je het later moest presenteren, dus dan wilde je wel iets goeds neerzetten.’

‘Ik heb er leren durven en doen’

Wat Anouk betreft staat JenaXL voor mogelijkheden, ruimte en vrijheid. ‘Het is een school waar je je echt mag ontwikkelen als jezelf, je wordt niet gevormd. Ze kijken naar je persoonlijke kwaliteiten, terwijl andere scholen veel meer gericht zijn op algemene resultaten. Op JenaXL heb ik leren presenteren en me uiten. Ik heb er leren durven en doen. En daarbij hadden we enorm veel plezier met z’n allen.’ De overgang naar het reguliere mbo was groot.

‘Ik ging van een warme school naar een vervolgstudie waar ik ineens een nummertje was. Dat heb ik enorm zwaar gevonden.’ Anouk werkt inmiddels als terminaal verpleegkundige. Ze begeleidt zo’n veertig tot vijftig mensen per jaar bij het sterven, deels in een hospice, deels bij hen thuis. ‘Het is heel dankbaar werk, je krijgt er heel veel voor terug.

JenaXL heeft me geleerd om te kijken naar mijn eigen kwaliteiten en talenten, om te gaan voor wat bij me past. Dit past bij mij: warme en liefdevolle zorg bieden aan mensen die het heel hard nodig hebben.’ Ze kijkt met genoegen terug op haar tijd op JenaXL. ‘Heel af en toe wip ik nog wel eens langs. Bijvoorbeeld net voor een grote First Lego League wedstrijd, waar ik ook altijd aan meedeed. Eens even checken hoe het team ervoor staat. Het voelt nog steeds een beetje als thuiskomen.’

Tijdens Keuzewerk mogen leerlingen zich verdiepen in een onderwerp van hun keuze. Anouk, destijds 13 jaar, besloot zich in 2009 toe te leggen op het thema aap. Een uitstapje naar de Apenheul was een logische suggestie. Maar dan met de hele school. Ze maakte een begroting, regelde een sponsorloop op het SVI-sportpark om geld in te zamelen, ze charterde bussen met veel korting en ze overhandigde van het overgebleven geld een cheque aan een Apenheulmedewerkster voor de met uitsterven bedreigde maki-aap. Het verhaal wordt nog steeds tijdens open dagen aangehaald als een Jenaplan-verhaal pur sang.




Vorige
Volgende
1 2 3 4 5 6 7