Docentencolumn: Speel op de bal

‘Pieter, speel op de bal, en niet op de man. Wat je ook doet. Niet op de man.’ Het was een ervaren eindredacteur die mij ooit die tip gaf in een lastige journalistieke kwestie. Voor mij maken sportmetaforen zaken doorgaans een stuk ingewikkelder, maar deze snapte ík zelfs. En het kwam nog van pas ook, vooral bij onderwerpen die echt onder je huid kruipen en je persoonlijk raken. De onderwerpen waarbij je niet alleen als vakman, maar ook als mens boos wordt door verdraaide feiten of leugenachtige framing. De onderwerpen waarbij je het gevoel van een verborgen agenda maar niet van je af kan schudden. Dan kwam het van pas, als mantra: speel op de bal, niet op de man.

Op de kop af drie jaar speel ik nu op een ander veld, en al die tijd heb ik niet meer aan de mantra gedacht. Tot ik in NRC een bijdrage las van een boze stukjesschrijver die graag en vaak halve waarheden over het mbo de wereld in helpt. Zijn nieuwste idee: het mbo moet dringend veranderen, want de banen voor praktisch geschoolden verdwijnen straks bijna allemaal door robotisering en kunstmatige intelligentie. Met daarbij het vaste stokpaardje van deze schrijver: veel van wat niet goed gaat in het mbo komt door ‘de absurde regel dat er geen specifieke bevoegdheden vereist zijn om een vak te mogen geven’. Over dat verhaal ging hij eerder al eens los in onder meer de Volkskrant.

Robotisering zorgt wel voor nieuwe banen, betoogt de schrijver, maar vooral het soort banen die voor ‘veel mbo’ers te hoog gegrepen zullen zijn’. En daarom moet het mbo van de toekomst jongeren ook leren om ‘zonder werk een zinvol leven te leiden’. Niet in de verre, verre toekomst – we moeten er nu allemaal mee bezig.

Het geheel wordt voornamelijk opgehangen aan het werk van een futuroloog die interessante boeken heeft geschreven, maar net zomin weet wat er de komende 100 jaar gaat gebeuren als jij en ik. Futurologen blijven toch sprookjesvertellers met een duur pak aan. Ik ben benieuwd of we in die wereld zonder timmermannen, bejaardenverzorgers en contentmakers eigenlijk nog wel plek hebben voor futurologen.

Flauw? Dat zal wel, maar ik merk dat bij het lezen van zijn stuk mijn boosheid begon te groeien. De ruimte die het maar krijgt in de krant. De verdraaide feiten en de onjuiste voorstelling van zaken. Dat gevoel van een verborgen agenda, dat ik maar niet van me af kan schudden. En opeens dacht ik: op de bal blijven Pieter, op de bal. Met dat besef leg in één keer mijn krant weg.

Dat is het dus: drie jaar. En dan zit het onder je huid. Raken al die verdraaide feiten je persoonlijk. Opeens is het ook mijn mbo. En op dat moment, voor heel even, was ik alleen maar trots op het onderwijs. Met al zijn problemen, gedoe en werkdruk. Met al zijn onbevoegde docenten en doelmatigheidsdiscussies. Een moment lang had ik er geen enkele last van. Geen zin meer in die negativiteit. Geen behoefte aan een fel weerwoord tegen de schrijver in NRC. Gewoon, heel even geen zin in het spel. En al helemaal niet met die bal van een speler.

Lees hier de bijdrage in NRC waarop Pieter reageert