Standplaats Jakarta: Met Penny op zee

‘Ga je mee naar het eiland Pramuka?’ vroeg ik Penny. Ze keek bedenkelijk. ‘Alsjeblieft’, smeekte ik, ‘Je bent nodig om het goed aan de vrouwen van het recycleproject uit te leggen. Mij snappen ze niet.’ ‘Het is ver’, stribbelde ze tegen, ‘en ik ben nog nooit op een boot geweest…’

Vandaag zijn we toch bij het ochtendkrieken vertrokken naar de haven in het noorden van Jakarta. We gaan een demonstratie geven van de GreenStove, een hooikist in een nieuw jasje. Het zijn twee ruime kussens gevuld met gerecyclede styrofoamkorrels die de warmte goed vasthouden. Heel geschikt om energie te besparen bij het koken.

Penny is voor de gelegenheid in vol ornaat met moslimajas en hoofddoek, alles in haar lievelingskleuren paars en roze. Ook heeft ze haar oude, roze leesbril opgezet, misschien als extra bescherming tegen het onbekende. Op mijn advies gaan we achterop de boot buiten zitten. ‘Dan zie je meer en word je niet zo gauw zeeziek.’ Gelaten zit ze naast me. Aan de open handpalmen in haar schoot zie ik dat ze een schietgebedje doet. Ik wijs haar op de haven, de schepen, de eilanden. Ze kijkt af en toe op, raakt soms even afgeleid: ‘Wonen er mensen op dat eiland?’ En maakt dan een selfie van ons samen, dat natuurlijk wel!

Als we na ruim een uur aankomen op het kleine eiland, gaan we eerst even ontbijten aan de zonovergoten haven. Zij thee en haar meegebrachte pakje rijst, ik koffie en nasi goreng. Ze kijkt om zich heen… ‘Al die boten! En zo klein! Waar gaan die allemaal heen?’ ‘Hoe gaan de kinderen naar school? In die enge bootjes?’ ‘Zijn er hier geen auto’s?’

In de proeftuin van het recycleproject zitten de vrouwen al op ons te wachten. Penny voelt zich snel op haar gemak. Ze legt de vrouwen uit hoe ze de brokken styrofoam binnen in de kussenslopen moeten versnipperen om te voorkomen dat de bolletjes alle kanten op vliegen. De dames krijgen er hete vingertoppen van. Om te laten zien dat het echt werkt, wordt er op Penny’s aanwijzingen een pan water met rijst verhit en in de kussens geplaatst.

Er ontspint zich een levendig gesprek terwijl de handen ijverig doorsnipperen. De dames vertellen dat ze plannen hebben om sambal te gaan produceren. Ze hebben van een bank een cursus bedrijfsvoering aangeboden gekregen. Daarvoor moesten er vier dames naar Jakarta, waar ze ook twee nachten in een hotel zouden slapen. ‘Mooi!’ had voorvrouw Mahariah gezegd. ‘Dan gaan er vier die nog nooit in een hotel geweest zijn.’ De betreffende vier vrouwen gieren het uit als ze vertellen over hun belevenissen in het hotel. Die hoge wc’s! Hoe moest je daar op hurken? Die kranen waar dán weer heet en dán weer koud water uit kwam! Die hoge, zachte bedden! Die airconditioning! Het ontbijtbuffet! Het was te veel om op te noemen.
Na veertig minuten zijn de kussens halfvol met bolletjes piepschuim en zou de rijst in de GreenStove gaar moeten zijn. Tevreden aaahs en ooohs: de rijst is gaar en dampend heet en terwijl de borden volgeschept worden, bespreken de vrouwen de mogelijke besparingen en voordelen van dit systeem.

Voordat we terug naar de boot gaan, maken we nog een wandelingetje op het eiland. Langs de mangrove op de westkant, via de huizen en de smalle straatjes in het midden naar de speeltuin op de oostkant, waar de kinderen alle ruimte hebben en de volwassenen ’s avonds een koele hangplek aan zee hebben. ‘Ach,’ zucht Penny, ‘wat zou mijn kleinzoontje hier heerlijk kunnen spelen!’ Na enige aarzeling stapt ze voorzichtig het ondiepe, kristalheldere zeewater in, probeert met haar blote handen de visjes te vangen. ‘Hé, dit water is zout!’

Op de boot terug is Penny niet te vermurwen. Ze wil niet meer buiten, maar in de gekoelde kajuit achter de kleine donkere ramen. Daar valt ze, net als de andere passagiers, bijna onmiddellijk in slaap. Als we in Jakarta weer in de taxi zitten kan ik het niet laten. Stiekem hoop ik dat ze toch genoten heeft. ‘En….? Ga je nog een keer mee?’ ‘Nee’, antwoordt ze resoluut, ‘één keer is genoeg!’

Lees hier meer over de GreenStove.