Standplaats Jakarta: Deur naar de toekomst

Het geschater uit de klassen, de dromerige sfeer op het verlaten schoolplein… Ach, wat word ik hier weemoedig van… Het blijft toch leuk, onderwijs.

Ibu Dani, de directrice van de mbo-school Patria Toerisme, spreekt weinig Engels. In haar warme kantoortje wacht ze een beetje zenuwachtig op wat gaat komen. Zij geeft op school het vak Ethiek. ‘We hebben het dan over een eerlijke houding, zelfstandigheid en bescheidenheid, dat je nederig bent en niet snobistisch.’
MBO Patria Toerisme is een privéschool met 228 leerlingen die getraind worden voor horeca, reisorganisaties of event management. De school is van de familie Wiratno, die ook eigenaar is van de belendende percelen: de Academie voor Toerisme Patria aan de rechterkant en het hotel Griya Patria aan de linkerkant. Zo kunnen de leerlingen tijdens hun driejarige opleiding gemakkelijk oefenen. De keuken, het oefenrestaurant en andere faciliteiten van de hogeschool en hotel staan tot hun beschikking. Daarnaast zijn er afspraken met andere bedrijven voor stages. De driejarige opleiding bestaat voor 30% uit theorie, de rest uit praktijk, waaronder een stage van zes maanden. De vakleraren geven een tot twee dagen per week les. De rest van de tijd werken ze in de praktijk. ‘Na afloop krijgt iedereen direct een baan’, zegt de directrice. (Dat is bijna ongelooflijk voor Indonesië.)

Veel praktijk lijkt me heel nuttig, want ik heb gehoord dat het Indonesische beroepsonderwijs vergelijkbare problemen heeft als het Nederlandse: het is moeilijk om goed aan te sluiten op wat de samenleving nodig heeft. Bedrijven klagen dat de afgestudeerden veel te weinig weten en kunnen.  ‘Nee,’ zegt Ibu Dani beslist, ‘Daar hebben we hier geen last van. We houden nauw contact met het bedrijfsleven. Dat is kost wel inspanning, maar dat is geen probleem want wij houden van lesgeven! ’

President Joko Widodo heeft onderwijs tot een speerpunt van zijn beleid gemaakt. Met name het beroepsonderwijs vindt hij belangrijk om zo bedrijven van goed geschoolde werknemers te voorzien en de enorme jeugdwerkloosheid te bestrijden. ‘We merken zeker wat van de extra aandacht van de regering’, zegt Bu Dani, ‘De salarissen van de leraren zijn omhoog gegaan, de leerlingen krijgen financiële ondersteuning, we krijgen jaarlijkse bijscholing en we zijn zelfs vorig jaar samen met een paar andere mbo’s uit Jakarta en Yogyakarta uitgenodigd om met naaste medewerkers van de president te komen praten over het beroepsonderwijs. Een van de resultaten is, dat we nu gaan rapporteren waar onze leerlingen na school naartoe gaan. Vervolgonderwijs, werken of - dat gebeurt ook vaak - een combinatie van die twee. ‘

Ik heb het ook gemerkt, dat van die cursussen tenminste. Alle leraren die ik heb ontmoet - van peuterspeelzaal tot universiteit - praten over activerend leren en een betere inzet van de ‘middelen’, waarmee ze denk ik onderwijsmaterialen en internet bedoelen.

Maar niet alleen President Jokowi vindt onderwijs belangrijk. Iedereen. Een taxichauffeur vertelde me zuchtend dat hij acht kinderen had die allemaal wilden studeren. Daar lag hij voor krom, samen met zijn vrouw, maar… zei hij trots: ’Ze zijn gelukkig allemaal ‘pintar’ zodat ze naar de Universiteit van Indonesië kunnen en een beurs krijgen.’ Zulke mensen heb ik vaak ontmoet, met name onder de ‘kleine mensen’, degenen met minder geld. Ook de leerlingen van mbo Patria lijken zich bewust van het belang van onderwijs. In de klassen wordt enthousiast en betrokken meegedaan. In een land als Indonesië met nog steeds zoveel zichtbare armoede hoef je je niet af te vragen waarom je naar school zou gaan. Het is de deur naar je toekomst.

Lees ook: Onderwijs in indonesie: respect voor autoriteit