Wisselcolumn: Opleiden voor de arbeidsmarkt?

Hoe ver mag een overheid gaan in het sturen van het onderwijs richting de vraag op de (huidige) arbeidsmarkt? Hoe belangrijk vinden wij het ontwikkelen van aanwezige talenten van jongeren?

Deze vraag houdt mij bezig, mede ingegeven door het plan van minister Van Engelshoven om het aantal studenten van een aantal creatieve opleidingen te beperken of zelfs opleidingen af te schaffen. Daaronder ligt mijn vraag: Gaat het om onze welvaart (primair een financieel-economische inslag) of ons welzijn ( naast materieel ook de immateriële kant van het leven) ?

Is het een kwestie van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt om onze welvaart te vergroten? De grote vraag naar personeel in de zorg en techniek? Of is het een kwestie van talent ontwikkelen gericht op ons welzijn?

In de vakantie sprak ik een leidinggevende in de zorg. Een hoge werkdruk door te weinig personeel. Ik vraag haar of ze vindt dat mijn creatieve studenten  een “ombuigingsgesprek” zouden moeten krijgen om ze te bewegen toch vooral niet voor de creatieve sector te kiezen maar voor de zorg? Ze geeft aan dit onzin te vinden; je kunt van een paard ook geen olifant maken. Bovendien zorgt de creatieve sector voor een belangrijke bijdrage aan onze cultuur, juist in deze tijd waar alles gefocust is op procedures en processen, is het belangrijk mensen nog iets van welzijn, de waarde van het leven, te laten ervaren.

Inmiddels heeft iemand anders zich aangesloten bij het gesprek. Hij geeft aan dat de talenten van mbo’ers in de zorg ondergewaardeerd worden door de hoge eisen die ons zorgstelsel stelt. Deze praktisch ingestelde jongeren worden door de veeleisende procedures en kwaliteitsstandaarden in de zorg overvraagd. Het gaat niet om mensen, maar om het goed naleven van procedures. Hij werkt zelf in het ziekenhuis in Den Helder. Een van de beste drie ziekenhuizen van Nederland in 2017 volgens de ranglijsten. Niet omdat daar nu zo goed wordt omgegaan met patiënten of personeel, merkt hij enigszins zuur op, maar omdat de kruisjes in het juiste vakje staan als het gaat om het uitvoeren van alle procedures.  En dat is nu net iets wat mbo’ers minder ligt, zij willen met mensen werken.

Tot slot voeren we nog een discussie of wij als consumenten met onze wens tot directe behoeftebevrediging ons arbeidspotentieel wel op de juiste manier inzetten. Veel mensen worden ingezet om aan onze wens “voor 23.00 uur besteld, morgen in huis” te voldoen, is dit niet rigide aan het worden? Al die crossende brommertjes door de stad ? Of moeten we beter nadenken waarvoor en hoe we ons schaarse arbeidspotentieel kunnen inzetten? Gericht op het vergroten van ons welzijn.

Tijdens de zomervakantie bezoek ik diverse musea en culturele festivals. Ik hoor en zie hoeveel plezier jong en oud daar beleven aan wat er te zien, te voelen en te horen valt. Hoe het verbindt, oplaadt, vraagtekens zet bij “waarheden”, leert en plezier schenkt.

Laten we ons vooral blijven afvragen wat welzijn betekent, ook als het gaat om het ontwikkelen van talenten en opleidingen. Daarnaast bleek de arbeidsmarkt al eerder niet onze beste raadgever te zijn…