Landstede Groep
   
Jaargang 5 | Editie 2 | Archief 2015 - 2019
Column: Standplaats Jakarta

Verkiezingen

Er komen verkiezingen aan in Indonesië. Geloof én geld spelen een belangrijke rol in de aanloop ernaartoe. ‘Kiezers hebben soms van wel vijf kandidaten geld gekregen. Waar moeten ze nu op stemmen?’

‘Education is a human right with immense power to transform. On its foundation rest the cornerstones of freedom, democracy and sustainable human development.’ (Kofi Annan)

Op 17 april 2019 zijn er in Indonesië verkiezingen. Het zijn de grootste verkiezingen die op één dag gehouden worden ter wereld. Voor het eerst wordt er op lokaal, regionaal en landelijk niveau tegelijk gestemd. Meer dan 190 miljoen mensen gaan op die dag hun stem uitbrengen op meer dan 8000 kandidaten. Een enorme organisatie en fascinerend om gade te slaan.

Kandidaten

De presidentsverkiezingen overschaduwen de rest. Er is een tweegevecht gaande tussen de zittende president Jokowi en zijn tegenstander Prabowo. Van inhoudelijke programma’s kun je eigenlijk niet spreken. Het gaat meer om de persoonlijkheden. Prabowo is een ex-militair met een kleurrijk verleden op mensenrechtengebied die nu voor de vierde keer een aanloop neemt om president te worden. Jokowi is een selfmade man, de eerste president die niet voortkomt uit de elite van het land en die zijn sporen heeft verdiend als burgemeester van Solo en Jakarta voordat hij president werd. Toch heeft Prabowo veel aanhang. Mensen zijn, net als in andere delen van de wereld, op zoek naar een sterke leider.

Geloof en laster

In Indonesië speelt het geloof een belangrijke rol in alles, dus ook in de verkiezingen. Dat werd maar al te duidelijk toen in 2017 de Chinees-christelijke gouverneur Ahok werd verslagen na een grote islamitische campagne tegen hem. Mensen werden vanuit het hele land naar Jakarta gehaald om mee te doen aan die demonstraties. Het was duidelijk dat dit gefinancierd werd door Ahoks politieke tegenstanders, maar dat nam niet weg dat het beoogde doel bereikt werd.

Foto's bij deze column zijn gemaakt door Carel de Groot

Daarom doen de presidentskandidaten van nu erg hun best om te laten zien dat ze okay zijn. Jokowi heeft zelfs een invloedrijke islamitische rechtsgeleerde als tweede man gekozen om geruchten, als zou hij geen goede moslim zijn, te ontzenuwen. In de lastercampagnes wordt ook veel gebruikgemaakt van het geloof. Zo is er net een hoax geweest, waarin werd beweerd dat Jokowi het afroepen van het islamitisch gebed en de hoofddoeken zou gaan verbieden als hij herkozen zou worden. Al wordt zoiets wel ontkracht, toch heeft het effect. De mensen zijn gemakkelijk te beïnvloeden.

Corruptie

Natuurlijk is er ook een levendige handel in stemmen. Met name op de regionale en lokale niveaus geven de kandidaten allerlei cadeautjes in ruil voor stemmen. Of dit het gewenste resultaat heeft is maar de vraag. Ik vroeg aan een taxichauffeur of hij al benaderd was voor omkoping. ‘Nou, ze geven wel vaak eten’, zei hij. ‘Maar goed, de stem is geheim. Dus ik eet hun eten en stem wat ik wil.’ Kiezers worden soms gekweld door een dilemma. Ze hebben van wel vijf kandidaten geld gekregen. Op wie moeten ze nu stemmen? Sommigen lossen dit gewetensvol op door op elk van die vijf te stemmen, daarmee het stembiljet ongeldig makend. Huisbazen dreigen hun huurders op straat te zetten als ze niet op de juiste personen stemmen. Tot op de dag van de verkiezingen wordt er volop in stemmen gehandeld. Dan gaan ‘s ochtends vroeg campagnegroepjes de wijken in om huis aan huis stemmen te kopen.

Onderwijs, onderwijs

Emoties spelen een grote rol bij verkiezingen, en niet alleen in Indonesië. Democratieën in de hele wereld lijken in hun voegen te kraken nu nationalisme, bangmakerij en nepnieuws de overhand lijken te krijgen. In Indonesië komt daar de factor geloof bij. Dat is een gebied waar je geen vragen meer stelt. Je volgt gewoon je geestelijk leider.

Gelukkig zijn er ook tegenkrachten. Goede en dappere journalistiek, onderzoekers die het volk een spiegel voorhouden met betrouwbare informatie en het grote, gematigde deel van de bevolking dat zich niet zo gemakkelijk laat opjutten. En dan is er het onderwijs dat mensen leert om zich dingen af te vragen en te controleren. Het overgrote deel van de Indonesische kiezers is jong. Zij hebben meer onderwijs gehad en zijn gewend aan het internet. Laten we hopen dat zij inmiddels geleerd hebben om niet alles te geloven.




Vorige
Volgende
1 2 3 4 5 6 7 8