Het Goede Doel: Vluchtelingen helpen op Lesbos

Live for Lives heet de stichting waar je je voor inzet. Om welke levens gaat het?
‘Om de levens van vele mensen die de Middellandse Zee oversteken op zoek naar een beter leven. Mensen, vooral uit Syrië, die huis en haard achterlaten omdat ze geen andere keus hebben, mensen die 1500 euro per persoon betalen aan smokkelaars en ongeacht de weersomstandigheden met honderd tot honderdvijftig man op een boot stappen waar officieel dertig mensen op mogen.’

“De wanhoop voorbij”

‘Die mensen - pasgeboren baby’s, zwangere vrouwen, stokoude mensen, kinderen - zijn de wanhoop voorbij. Ze hebben op z’n best zwemvestjes aan voor een tocht van tien kilometer over zee. En de smokkelaars, die hen een beter leven beloven, springen na een paar meter varen van de boot en laten deze mensen aan de zee en hun lot over.’

Hoe ben je bij de Live for Lives foundation terechtgekomen?
‘Mijn vrouw Ramona zag in augustus van dit jaar op televisie de beelden van een verdronken kind dat op haar buik in zee dreef. Dat beeld verdween niet van haar netvlies. Vanuit haar eigen normbesef en christelijke achtergrond vond ze dat nietsdoen geen optie meer was. Naastenliefde is iets dat moet je uitdragen, altijd en overal. Ze verzamelde een groep mensen om naar Lesbos te gaan, het Griekse eiland dat de afgelopen maanden werd overspoeld door vluchtelingen, om ter plekke te kijken op welke manier ze kon helpen.

“Zeventig kilometer lopen in natte kleding”

Op 26 oktober zijn ze met 36 personen voor het eerst naar Lesbos geweest om daar de handen uit de mouwen te steken en vluchtelingen te helpen. Dat was gelijk bijzonder heftig: 28 oktober was de dag van de dood op Lesbos. Live for Lives was daar toen twee boten kapseisden en vele, vele gezinnen verdronken. Mensen die de oversteek overleefden hebben ze waar mogelijk geholpen. Op afstand heb ik Ramona gesteund en ben begin december met haar en opnieuw een club van 20 mensen naar Lesbos geweest om te helpen.’

En hoe was het om daar zelf te zijn?
‘De situatie was verbeterd ten opzichte van een maand eerder. In oktober kwamen mensen nog aan op een verlaten kust, zonder voorzieningen en moesten zeventig kilometer naar de hoofdstad lopen in natte kleding. Ze overnachtten in de koude buitenlucht en hadden eten noch drinken. Nu waren er verschillende internationale teams en stichtingen actief, waaronder inmiddels ook de UNHCR. Er werd gezorgd voor onderdak, transport, toiletvoorzieningen, droge kleding, luiers, schoenen, mutsen, water, warme thee en fruit.’

 “Schouder om op te steunen”

Hoe wisten jullie daar ter plekke wat je te doen stond?
‘Een dag op Lesbos is nooit hetzelfde. Je moet vooral flexibel zijn. Wij hadden iedere ochtend en avond een briefing. De ochtend voor het plan van aanpak en de avond voor de nazorg, het delen van ervaringen en de voorbereidingen voor de volgende dag.

Daarnaast hebben we een meeting bijgewoond met alle aanwezige NGO’s (None Governmental Organizations) onder leiding van de UNHCR. We zijn op het politiebureau geweest om onze foundation te registreren en er zijn contacten gelegd met de samenwerkende partijen op het eiland.’

Wat heb je zelf kunnen doen?
‘Ik heb basishulp EHBO verleend, boten gespot en gezorgd dat deze naar een veilige aanlegplek werden geloodst waar we de vluchtelingen opvingen met dekens, droge kleding, iets voor de eerste energie en koolhydraten (water, dextro, koekjes, snoepjes, bananen) en een hartelijk welkom!

Wanneer er tijd was, maakten we een praatje. Maar het belangrijkste was om je schouder te geven om op te steunen en emotioneel te ontladen, om vervolgens de kinderen blij maken met een sticker of een knuffeltje. Daarna dirigeerden we ze naar het dichtstbijzijnde noodkamp.’

Het lijkt emotioneel werk, zwaar ook
‘Soms wel. Zo kwam er een man met twee kleine kinderen aan het hek in Kamp Moria. Hij wenkte ons en zei in gebrekkig Engels: “Ik heb mijn ticket voor de boot naar Athene, waar kan ik deze twee kinderen laten? Ik heb ze al die tijd onder mijn hoede genomen. Hun ouders zijn verdronken, maar ik kan ze niet meenemen.” Voor die kinderen hebben we ter plekke opvang moeten zoeken.

Een ander moment was de vondst van een Syrisch meisje, een jaar of twaalf was ze. We waren zwemvesten aan de kust aan het opruimen en vonden haar, levenloos. We haalden haar uit de branding, deden haar zwemvest uit en hebben haar in nooddekens gewikkeld. In een jeep werd ze afgevoerd. Wie zal om haar rouwen? Wie was dit meisje? Die vragen beklijven  En toch...’

En toch?
‘Toch, moet je verder, klaarstaan voor weer een volgende groep vluchtelingen die aankomt. Loslaten wat achter je ligt. Er wordt onderling veel gepraat, gereflecteerd. Van de vrijwilligers die meegaan verwachten we dat ze flexibel zijn en sterk in hun schoenen staan, zowel lichamelijk als emotioneel. En we benadrukken dat de eigen gezondheid altijd voorop staat.

Vergeet ook niet dat het ook heel dankbaar werk is. We zijn blij dat we een lichtpuntje voor de mensen konden zijn in de weken dat we er waren. Die ene ‘Salaam en welcome’, die ene glimlach, de dankbare knuffels en handdrukken, de glimlach van een kind, nadat het overstuur aan wal is gebracht. In het daglicht of in het angstige donker… We hebben veel goed kunnen doen.’

“We kunnen daar het verschil maken”

En dat blijven jullie doen? Hoe ziet de toekomst van Live for Lives eruit?
‘Op Lesbos is de situatie veranderlijk. Er zijn inmiddels heel veel vrijwilligers in touw die allemaal een steentje bijdragen. Live for Lives houdt regelmatig contact met de UNHCR om geïnformeerd te blijven en te weten waar en wanneer we hulp kunnen bieden. Als kleine stichting zijn we heel flexibel en breed inzetbaar, en dat is een voordeel gezien de steeds wisselende vluchtelingenstromen.

Ondertussen doen we in Nederland veel aan voorlichting. De vrijwilligers die ter plekke zijn geweest, geven presentaties en zetten spontane inzamelingsacties op in kerken en op scholen. Wanneer we met een nieuwe missie die kant op gaan weten we nog niet, maar dat we opnieuw gaan staat wel vast. Want we kunnen daar het verschil maken.’  

Meer weten over de humanitaire reizen die Live for Lives organiseert, of over de wijze waarop de stichting ter plekke hulp biedt, ga naar de facebookpagina of www.liveforlives.nl. Je kunt je ook aanmelden als vrijwilliger of een financiële bijdrage doen.