Passend Onderwijs in het mbo: Raalte en Lelystad

Lieke Ligtenberg, docent/coach bij team Groen & Dier Landstede Raalte:

‘Al voor de invoering van de wet op Passend Onderwijs waren we in de klas meer handelingsgericht aan het werk en spraken we hier veel over in teamvergaderingen.  Die gesprekken voeren we ook Landstede Raalte breed. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, waarbij we de gevraagde onderwijszorg op maat niet in de klas kunnen bieden. Ik denk dat we over het algemeen binnen ons docententeam goed kunnen differentiëren; dat we goed oog hebben voor de verschillende leerstijlen binnen een groep leerlingen en dat we over de vaardigheden beschikken om daar het lesaanbod en de manier van lesgeven op aan te passen. Dat heeft mogelijk te maken met het feit dat de meesten van ons een STOAS-opleiding hebben gevolgd, waarin de pedagogische kant van het vak relatief veel aandacht krijgt.’

Andere mindset

‘Dat de diversiteit in klassen toeneemt als gevolg van de invoering van Passend Onderwijs en dat dat soms een andere mindset van de docenten vraagt, zie ik bij ons niet of nauwelijks tot problemen leiden. Het gaat wel goed. Ook de achtervang is goed. Als een docent constateert dat een leerling niet functioneert binnen de klas en dat de middelen ontbreken om de noodzakelijke kennis over te brengen dan wordt samen met de student een hulpvraag gedefinieerd. Waarna we bij het SAB  (studieadviesbureau) of  Sterc Tivoli, onder meer op basis van de Feuerstein-methode, specialistische hulp kunnen inzetten om antwoord te vinden op die vraag.' 

Willie Drost-Sierksma, Teamondersteuner Landstede Harderwijk-Lelystad-Dronten:

Het kunnen staat centraal

‘Als ambulant begeleider liep ik er voorheen tegenaan dat sommige studenten wel heel erg bij het handje werden genomen. Had je een diagnose en een daarbij behorende rugzak, dan was er veel individuele zorg. Nu zie ik hoe diezelfde student binnen het regulier onderwijs een plek moet krijgen en daarbij veel minder individuele begeleiding krijgt; een kwestie van minder geld. In veel gevallen is dit een goede zaak. Hierbij ga ik uit van de verantwoordelijkheid die de student en zijn of haar directe omgeving heeft om keuzes te maken, om te leren. Het kunnen, in plaats van het niet kunnen, staat centraal. Studenten worden gestimuleerd om binnen een maatschappelijke context zelfredzaam te zijn en daar hebben ze na hun schoolperiode veel aan.’

Tijdgebrek

‘Daarnaast zijn er studenten die wel degelijk meer begeleiding nodig hebben. Doordat er sprake is van een dusdanige problematiek, is een diploma halen zonder extra begeleiding een soms niet haalbare kaart. In Harderwijk en Lelystad wordt dit probleem ondervangen door een goede inzet van de studentadviseurs en begeleiding vanuit de studiecentra. Als teamondersteuner zie ik hardwerkende coaches. Helaas ontbreekt het hen vaak aan tijd om de student optimaal te kunnen begeleiden. Ook de grootte van de coachgroepen is voor de coaches vaak een probleem om optimale begeleiding te kunnen geven.’

Kleinere klassen

‘Wat in deze ontwikkeling wel cruciaal is, is goed klassenmanagement. Nu teams en docenten met meer diverse problematieken in hun klassen te maken hebben; nu van hen wordt verwacht dat ze meer oog hebben voor verschillende soorten begeleidingsvragen, zullen ze daar ook op moeten inspelen. Eén van de belangrijkste verandering die de invoering van Passend Onderwijs vraagt, is het verkleinen van klassen. Dat is de voornaamste vertaalslag die gemaakt moet worden om goed klassenmanagement te kunnen realiseren, een juiste structuur te kunnen bieden en om extra begeleiding te kunnen inzetten voor de student die die extra begeleiding nodig heeft.'

Marieke Haanschoten, Onderwijs facilitator Landstede MBO Lelystad:

'Landstede Lelystad is een kleinschalige locatie waar de opleidingen Gezond & Wel uit het Landschap Onderwijs & Opvoeding worden aangeboden. Wij hebben momenteel 294 BBL- en BOL-leerlingen. Lelystad valt onder de Randstedelijke problematiek. Dit houdt in dat wij veel studenten in huis hebben met laag opgeleide ouders en in verhouding meer sociaal-emotionele problematiek. Een aantal studenten van onze locatie kiest bewust voor onze opleidingen omdat we kleinschalig zijn en zij de veiligheid van de docenten nodig hebben om tot leren te kunnen komen. Bovendien is er een groep studenten die voor ons kiest omdat zij geen middelen hebben om hun reiskosten te betalen naar een school buiten Lelystad.’

Talentvol Ontwikkelen

‘Wij zien Passend Onderwijs niet los van Talentvol Ontwikkelen. Wij gaan ervan uit dat de studenten niet allemaal hetzelfde pad kunnen volgen. Wij proberen dan ook steeds meer in te spelen op wat het individu nodig heeft en los te komen van het "ouderwetse" klassen- en jarensysteem. De ene leerling doet bijvoorbeeld langer over de fase starter dan een ander. Wij proberen onze begeleiding en onderwijsaanbod hierop aan te passen.

Dit doen we middels een studiecentrum waarin Nederlands, Engels en rekenbijles wordt gegeven. Daarnaast hebben wij een teamondersteuner die wij kunnen inzetten voor overige studievaardigheden en voor begeleiding van studenten in hun stage.  Ook maken wij gebruik van iemand van het SAB (Student, Advies & Begeleiding) voor de meer complexe sociaal-emotionele problematiek. Daarnaast hebben wij het geluk dat een van onze docenten een opleiding toegepaste psychologie volgt en bij ons stage loopt. Hij verzorgt samen met onze teamondersteuner diverse trainingen voor leerlingen met bijvoorbeeld faalangst- of loopbaanproblematiek.’

Luxepositie

‘Daarnaast hebben wij docenten die Talentvol Ontwikkelen als attitude hebben. Een mooi voorbeeld hiervan is dat wij studenten tussentijds laten instromen. Wij hebben voor hen LWP’s liggen om indien nodig achterstallige kennis op te halen en hebben extra tijd voor hen ingeroosterd voor extra begeleiding. Er wordt gedacht in mogelijkheden in plaats van beperkingen. Uiteraard heeft deze wijze van benaderen ook een keerzijde. De overheid rekent ons wel af op VSV-cijfers waardoor wij als team wel eens in een spagaat terechtkomen, want hoe lang geven wij de leerling de tijd zich te ontwikkelen of wanneer zeggen wij bij de intake al dat iemand niet toelaatbaar is?

Ik besef dat wij in een luxepositie zitten. De aanwezigheid van een toegepast psycholoog in opleiding en docenten die van nature talentvol ontwikkelen, maken dat Passend Onderwijs voor ons geen issue is, maar logischerwijs aansluit bij wat wij al doen. Bovendien zijn door de kleinschaligheid de lijntjes erg kort, wat onderlinge afstemming makkelijk maakt en voor leerlingen met wat meer zorg erg belangrijk is. Daarnaast beschikken veel van onze docenten over de juiste vaardigheden om met diversiteit om te gaan. Zij hebben hier in hun opleiding of hun vorige werkkring al veel ervaring mee opgedaan waardoor zij makkelijker kunnen inspelen op diverse problematieken.'