Landstede Groep
   
Jaargang 4 | Editie 5 | Archief 2015 - 2019

‘Leren op maat’ is ook een kind gunnen onderuit te gaan

Hoe bedienen we kinderen meer op maat? Teamleider Gert Vasse van het Morgen College zocht hierop het antwoord. Toen CvB-lid Theo Bekker hem op een filmpje van het Udens College wees, vielen alle puzzelstukjes in elkaar. Daarna ging het snel.

Bij Leren op maat krijgen leerlingen ’s ochtends reguliere lessen en kunnen ’s middags onder meer extra uitleguren volgen. Ook is er meer ruimte voor talentontwikkeling en coaching en wordt er rekening gehouden met het bioritme van de leerlingen door iets later te beginnen.

Gert: ‘Wij voeren Leren op maat op onze locatie Westeinde in één keer in, voor alle leerjaren. Er ingroeien kan ook niet, want in de middaguren heb ik al mijn collega’s nodig. Een pilot doen we ook niet: we zijn ervan overtuigd dat wat wij doen het beste is voor onze vmbo-tl en tl-TOP-leerlingen.’

‘Dat het anders moest, leefde al heel lang’

Het idee dat het anders moest, leefde al heel lang. ‘Of je nou goed of minder goed bent in een vak, elk kind krijgt dezelfde lessen en hetzelfde examen. Eigenlijk een hele rare constructie. We hebben geëxperimenteerd met andere methoden, zo’n tien jaar geleden bijvoorbeeld met “Anders leren”, maar dat werd geen succes vanwege de tijdsgeest en ons tweestromenbeleid.’

Hij verdiepte zich in het gepersonaliseerd leren, maar dat was organisatorisch lastig en ook voor de leerlingen zag hij het niet zitten: ‘Om aan het begin van de week eigen doelen te stellen en een schema te maken hoe je die doelen wilt bereiken, is een stap te ver.’ Ook de aanpak van Agora was inspirerend maar praktisch niet haalbaar.

Ouders erg enthousiast

Gert zocht een tussenweg en vond die bij het Udens College. ‘Dat filmpje was een mega-inspiratiebron. Ik ben meteen gaan schrijven en werkte het concept in één keer uit.’ Daarna ging het ongelofelijk snel. Van de uitwerking begin november, het besluit om er als team voor te gaan, het regelen van toestemming van de directie tot het voorleggen aan de ouders van groep 8 zat slechts een maand. De zittende ouders kregen het in januari te horen.


Filmpje van Udens College

Ondanks de ingrijpende verandering, reageerden alle ouders positief. Een aantal van hen werd lid van de klankbordgroep. Gert: ‘Ik had nog nooit meegemaakt dat iets zo enthousiast ontvangen werd. Al is er natuurlijk geen ouder op tegen als hun kind bij ieder vak de uitleg kan krijgen die hij nodig heeft en dat hij - in de kernuren - ook alles krijgt om het examen te kunnen doen.’

Verhitte discussie

Nadat Gert zijn idee presenteerde, liepen de reacties uiteen van “waar heb je het over” tot ”wow, wat een mogelijkheden krijgen we dan om ‘s middags ons vak uit te diepen”.’ Het team wilde er een week over nadenken. Een verhitte discussie volgde, waarna Gert het in stemming bracht. Het werd een unaniem ‘ja’. Enkele docenten wilden de invoering een jaar uitstellen, maar dat was geen optie: ‘Dat is uitstel. Als we dit willen, dan moeten we het nu doen. Voor alle duidelijkheid: de brochure lag al drukklaar bij de drukker.’

 Janet de Graaf en Gert Vasse met leerlingen 

Duidelijkheid voor leerling

Derdeklassers Iris Kappert en Rianne Breugem (staan niet op de foto) zijn blij met het nieuwe onderwijsconcept. ‘We weten precies waar we aan toe zijn. Je weet wanneer welke docent er is, welke dagen je op school bent en tot hoe laat. Er is ook geen lesuitval meer. Alles wordt dus duidelijker en een planning maken makkelijker’, zegt Iris.

Dat de leerlingen ’s middags zelf kunnen kiezen wat ze willen doen, vinden Iris en Rianne fijn. Gert: ‘Daarmee voorkom je dat leerlingen zich gaan vervelen. Als je hetzelfde zes keer uitlegt, dan verveelt driekwart van de klas zich en een kwart snapt het nog steeds niet. Straks leggen de collega’s het nog maar twee keer uit. Wie het dan niet begrijpt, komt ’s middags naar de extra uitleg-uren.’

‘Wie het niet begrijpt, komt ’s middags naar de extra uitleguren’

Ook kunnen leerlingen straks méér uitleg krijgen: ‘Klas 4 heeft nu vier uur wiskunde. Volgend jaar zijn daarvoor nog maar twee kernuren beschikbaar. ‘s Middags komen er echter drie extra uitleguren bij, dus een leerling die dat nodig heeft, kan vijf uur wiskunde volgen.’

Drie keer per jaar zijn er project- en verrijkingsweken: ‘Dan kunnen alle leerlingen aan hun talenten werken. Tegen de collega’s heb ik gezegd dat ze hun kansen moeten pakken. Als jij met je klas een buitenactiviteit wil doen, doe dat dan.’

Later beginnen

Een praktisch pluspunt van Leren op maat is volgens Rianne dat ze later kunnen beginnen. ‘Ja’, beaamt Iris, ‘als je nu om half negen op school komt, ben je nog helemaal niet wakker. Straks hebben we een klein half uur meer.’ De dag begint voor hen dan om vijf voor negen met het coachmoment. Een belangrijk moment voor Gert: ‘Dan kunnen leerlingen omschakelen van thuis naar school en bijvoorbeeld even praten over oma die ziek is.’

Dat ze drie dagen tot tien over vier op school blijven, vinden Iris en Rianne wat minder. Zeker als ze geen toetsen in het vooruitzicht hebben, zijn ze liever thuis. Ze vragen zich ook af hoeveel goede leerlingen blij zullen zijn met verrijkingsstof. Maar de ‘rendementloze’ vrijdagmiddag zijn ze vrij. ‘Dan is iedereen moe, je pakt niets meer op’, zegt Iris.

Band opbouwen

Janet de Graaf, docent wiskunde en economie, was meteen enthousiast. Ze maakt zich het meest druk over de praktische zaken, maar ook dat zal goedkomen, denkt ze. ‘Met zestien collega’s zijn we een klein team. We spreken elkaar veel, daardoor kunnen we problemen snel oplossen.’ Dat kinderen extra uitleg en verrijkende lesstof kunnen krijgen vindt ze goed: ‘Daar kom je in de gewone lessen niet aan toe.’

Over de andere invulling van het mentoraat maakt Janet zich geen zorgen: ‘Doordat je de kinderen straks elke dag ziet, bouw je een betere band op. Ook kun je het over meer dan alleen de cijfers hebben.’ Gert legt uit: ‘De mentor wordt ook coach en voert coachgesprekken. Daarvoor krijgt de mentor ’s middags het recht om leerlingen uit de klas te halen.’

Dezelfde lesstof in minder tijd

Een praktisch probleem was de beschikbare ruimte. Dat vraagt om creatieve oplossingen zoals het zonodig in tweeën kunnen opdelen van een lokaal. Met scholing is Gert druk bezig: ‘Dat is echt wel nodig, voor de collega’s is de stap van een docentenrol naar een coachende rol een hele verandering. Janet beaamt: ‘Het is best spannend en het zou mooi zijn als een training die spanning wegneemt. Dat je het gevoel hebt het te kunnen. En dat je handvatten krijgt in handig coachen.’

Een discussiepuntje onder de collega’s was nog hoe je dezelfde lesstof in minder tijd gaat aanbieden. Theo Bekker was daar volgens Gert heel helder over: ‘Docenten moeten zich meer op het curriculum richten dan op wat het boek voorschrijft, daarin staat dertig procent overbodige ballast. En waar we natuurlijk ook voor moeten waken is dat die kernuren hoorcolleges worden, dat houden kinderen geen vier uur vol.’

Leerlingen Iris en Rianne hopen dat de docenten straks ook rekening houden met die leerlingen die al weten welke vervolgopleiding ze willen gaan doen: ‘Dat je al aan aandacht mag besteden aan de vakken die je op het mbo krijgt.’

Vangnetjes

Leerlingen hebben binnen het nieuwe onderwijsconcept veel keuzevrijheid, maar die vrijheid is niet vrijblijvend. Gert in zijn rol als vakdocent: ‘Als ik zie dat het niet goed gaat, ga ik wel het gesprek aan. Aan de andere kant: we gunnen het een kind ook om een keer onderuit te gaan. Dat klinkt hard, maar in het onderwijs maken we overal vangnetjes voor, laat zo’n kind maar eens de gevolgen ervaren van zijn slechte keuze.’

‘Misschien is dat wel een van de belangrijkste dingen die kinderen moeten leren’, vult Janet aan. ‘We prijzen jongeren tegenwoordig te veel de hemel in. Als het dan fout gaat, gaat het ook goed mis met burnouts tot gevolg.’

Tot nu toe lijkt het concept ook bij nieuwe leerlingen aan te slaan: ‘Vorig jaar hadden wij 57 aanmeldingen voor deze locatie, nu 84. Maar dat is nooit onze motivatie geweest, al is het een leuke bijkomstigheid. Wat wij willen is beter onderwijs bieden.

Leren op maat in het kort

Vanaf september voert het Morgen College (locatie Westeinde) voor haar 240 vmbo’ers het onderwijsconcept ‘Leren op maat’ in. Wat houdt dit in:

  • Docenten beginnen de dag met overleg. Dan volgt samen met de leerlingen het coachmoment, de dagopening en samen Journaal kijken. 
  • Een vast lesprogramma in de ochtend met kernuren en een vrijer in te vullen middag.
  • Lestijden van de kernuren zijn afgestemd op het bioritme.
  • Lestijden staan vast: leerlingen mogen niet eerder naar huis.
  • De middag bestaat voornamelijk uit uren voor extra uitleg, persoonlijke verrijking, projecten en uren voor tl-TOP-leerlingen.
  • Leerlingen schrijven zich in via Magister: steeds twee weken van tevoren, per vak en voor een hele week. Docenten geven aan wat de leerling kan verwachten.
  • Leerlingen van verschillende leerjaren kunnen bij elkaar zitten.
  • Voor alle leerlingen zijn er drie keer per jaar project- en verrijkingsweken.

Komend schooljaar wil het Morgen College ‘Leren op maat’ ook voor locatie De Sypel (vmbo-basis/kader) uitwerken.

Dit is het vierde deel van een reeks over bijzondere onderwijsinitiatieven. Het eerste ging over Agnieten College Wezep, het tweede over Agora in Roermond en het derde over Ichthus College Kampen.

Ken je ook een initiatief waarover je graag meer wilt weten? Mail de redactie! redactie@zinmag.nl




Volgende
1 2 3 4 5 6